نایروبی، کنیا – در روسیه، رهبران آفریقا در یک استراحتگاه ساحلی که در آن هواپیماهای نظامی برای فروش در خارج از سالن اجلاس سران پارک شده بودند، پذیرایی کردند. در چین، آنها با رئیس جمهور شی جین پینگ شام خوردند، برخی از آنها یک به یک، و وعده سرمایه گذاری به ارزش 60 میلیارد دلار دریافت کردند. در ترکیه، آنها از یک کرسی دائمی در شورای امنیت سازمان ملل حمایت کردند.
اکنون آنها برای یک اجلاس بزرگ به میزبانی پرزیدنت بایدن به واشنگتن می روند – آخرین تلاش دیپلماتیک یک قدرت خارجی بزرگ که به دنبال تقویت روابط خود با آفریقا است، قاره ای که نفوذ ژئوپلیتیک آن در دهه گذشته به شدت افزایش یافته است.
کشمکش بین‌المللی برای منافع نظامی، تجاری و دیپلماتیک در آفریقا، که مدت‌ها تحت سلطه چین بود، در سال‌های اخیر گسترش یافته و قدرت‌های دیگری مانند روسیه، ترکیه و امارات متحده عربی را نیز شامل می‌شود. تحلیلگران می گویند که در این رقابت شدید، ایالات متحده اغلب عقب مانده است – کاهشی که دولت بایدن امیدوار است با اجلاس سران آمریکا و آفریقا که از روز سه شنبه آغاز می شود، آن را تغییر دهد.
مقامات کاخ سفید می گویند که این گردهمایی سه روزه شامل جلسات سطح بالا، ابتکارات جدید و معاملات تجاری و یک شام جشن در کاخ سفید خواهد بود. اما رهبران آفریقایی به خواستگاری خواستگاران خارجی عادت کرده‌اند و واشنگتن یکی از ایستگاه‌هایی است که به یک مدار جهانی از اجلاس‌های آفریقا تبدیل شده است که توسط چین، روسیه، ترکیه، فرانسه، ژاپن و اتحادیه اروپا برگزار می‌شود.
در حالی که هواپیماهای بیش از 40 سران کشورهای آفریقایی به واشنگتن فرود می‌آیند، این سوال پیش می‌آید: آقای بایدن چه چیزی می‌تواند ارائه کند؟
موریتی موتیگا، مدیر آفریقا در گروه بین المللی بحران گفت: «ایالات متحده به طور سنتی آفریقا را به عنوان یک مشکل قابل حل می دید. اما رقبای آن آفریقا را به عنوان یک مکان فرصت می بینند، به همین دلیل است که جلوتر می روند. مشخص نیست که آیا این کنفرانس می‌خواهد آن را تغییر دهد یا خیر.»
دیپلمات ارشد آفریقا می گوید که اول از همه، آنها می خواهند صدایشان شنیده شود.
رئیس جمهور مکی سال از سنگال که رئیس اتحادیه آفریقا است، پنجشنبه گذشته در مصاحبه ای در داکار گفت: «زمانی که صحبت می کنیم، اغلب به ما گوش نمی دهند، یا در هر صورت، با علاقه کافی به ما گوش نمی دهند. این چیزی است که ما می خواهیم تغییر دهیم. و اجازه ندهیم کسی به ما بگوید نه، با فلانی کار نکنید، فقط با ما کار کنید. ما می خواهیم با همه کار کنیم و تجارت کنیم.»
از اولین اجلاس سران ایالات متحده و آفریقا که در سال 2014 به میزبانی رئیس جمهور باراک اوباما برگزار شد، چیزهای زیادی تغییر کرده است. تجارت چین با آفریقا همچنان به رشد خود ادامه داده است – که در سال گذشته به رکورد 261 میلیارد دلار رسیده است – همانطور که بدهی های کشورهای آفریقایی به چین نیز افزایش یافته است. در مقابل، تجارت ایالات متحده با آفریقا به 64 میلیارد دلار کاهش یافته است – که تنها 1.1 درصد از تجارت جهانی ایالات متحده است.
مسائلی که مدت هاست پیشرفت آفریقا را مختل کرده است، از جمله فقر، درگیری، قحطی و فساد در خطر است. اما این قاره همچنین دارای نقاط قوت بسیاری است که قدرت های خارجی را به خود جذب می کند.
با کاهش نرخ زاد و ولد در جاهای دیگر، پیش بینی می شود که جمعیت آفریقا تا سال 2050 دو برابر شود، زمانی که این قاره یک چهارم جمعیت جهان را تشکیل می دهد – به طور بالقوه یک بازار بزرگ. ذخایر عظیم مواد معدنی کمیاب آفریقا برای تامین انرژی خودروهای الکتریکی آینده مورد نیاز خواهد بود.
جنگل های وسیع آفریقا یکی از بزرگترین مخازن کربن در جهان هستند و ردپای فرهنگی آن در حال گسترش است. موسیقی نیجریه افروبیتس در سراسر جهان بسیار محبوب است، صنعت فیلم آن در حال رشد است و بخش فناوری پر رونق در کشورهایی مانند کنیا به عنوان منبعی از نوآوری و استعدادهای نرم افزاری ارزان ظاهر شده است.
این قدرت جدید، لحن روابط آفریقا با کشورهای ثروتمند غربی را تغییر داده است. در سفری که در سال 2009 داشت، پرزیدنت اوباما پیامی از عشق سخت به ارمغان آورد و گفت که کمک آمریکا به آفریقا باید با مسئولیت پذیری آفریقایی ها در قبال مشکلاتشان همراه باشد.
این روزها مقامات آمریکایی بر مشارکت، منافع و ارزش های مشترک تاکید دارند. آنتونی جی. بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، در ماه اوت گفت که آفریقا به “یک نیروی ژئوپلیتیک بزرگ” تبدیل شده است. “یکی که گذشته ما را شکل داد، حال ما را شکل داد و آینده ما را شکل خواهد داد.”
چیزی که کمتر مشخص است این است که آیا اجلاس این هفته با آن لفاظی های رو به رشد مطابقت خواهد داشت یا خیر.
در یک سری جلسات توجیهی، مقامات آمریکایی گفتند که این اجلاس شامل مجموعه ای از معاملات تجاری بین شرکت های آفریقایی و آمریکایی و ابتکاری برای تقویت “اقتصاد دیجیتال” این قاره خواهد بود. پرزیدنت بایدن حمایت آمریکا از کرسی اتحادیه آفریقا در G20 و همچنین از نمایندگی بیشتر آفریقا در نهادهای جهانی مانند صندوق بین المللی پول را اعلام خواهد کرد.
ابتکاراتی برای استفاده از دیاسپورای آفریقایی برای ایده های جدید در آموزش عالی، صنایع خلاق و محیط زیست و همکاری با ناسا در برنامه های فضایی وجود خواهد داشت. راهنمای نمایندگان اجلاس سران که توسط نیویورک تایمز به دست آمده است، پیش بینی می کند که “اقتصاد فضایی” آفریقا تا سال 2024 30 درصد رشد خواهد کرد – فرصتی برای ایالات متحده برای کمک به فناوری ها برای حل مشکلات مربوط به تغییرات آب و هوایی، کشاورزی، امنیت و ماهیگیری غیرقانونی. و معدن.
اما نشانه اندکی وجود دارد که آقای بایدن قصد دارد مانند دولت های قبلی آمریکا یک ابتکار سیاست امضا را راه اندازی کند.
به گفته دولت، یک پروژه عظیم برای مبارزه با اچ آی وی و ایدز، که توسط رئیس جمهور جورج دبلیو بوش در سال 2003 راه اندازی شد و به نام PEPFAR شناخته شد، 100 میلیارد دلار هزینه داشته و جان 25 میلیون نفر را نجات داده است. بزرگترین ابتکار پرزیدنت اوباما قدرت آفریقا بود که برق را به 60 میلیون خانه آفریقایی رسانده است – تقریباً نیمی از هدف اولیه آن.
جاد دوورمونت، مدیر آفریقا در شورای امنیت ملی، هفته گذشته گفت که در این اجلاس، رویکرد آقای بایدن گسترده‌تر است، که با موضوع «ایجاد مشارکت‌های قرن بیست و یکم» هدایت می‌شود. آقای دوورمونت افزود: دهه آینده نظم جهانی را تغییر خواهد داد و “صداهای آفریقایی در این گفتگو بسیار مهم خواهند بود.”
اما در اجلاس سران در جاهای دیگر، رهبران آفریقایی اغلب با وعده‌های سخت کمک را ترک می‌کنند – به عنوان مثال، زیرساخت‌های چینی، تسلیحات روسی یا هواپیماهای بدون سرنشین ترکیه. تحلیلگران می گویند که صحبت های آمریکایی ها در مورد احترام و ارزش های مشترک ممکن است برای آنها کافی نباشد.
میشل دی. گاوین، کارشناس ارشد مطالعات آفریقا در شورای روابط خارجی، گفت: «کشورهای آفریقایی نمی‌خواهند برای بستنی از آنها خارج شوند. آنها خواهان کاهش بدهی هستند. آنها ضرر و زیان می خواهند. آنها خواهان معافیت TRIPS هستند.»
(TRIPS یک قانون مالکیت معنوی است که کشورهای آفریقایی خواهان لغو آن هستند تا بتوانند واکسن تولید کنند.)
کاخ سفید می گوید از این اجلاس برای احیای ابتکارات قدیمی آمریکایی مانند قانون فرصت های رشد آفریقا استفاده خواهد کرد، قانون دوره کلینتون که برخی از موانع تجاری را برای آفریقا کاهش می دهد، که قرار است در سال 2025 منقضی شود. در حالی که این رویکرد منطقی است، خطر این است. کامرون هادسون، متخصص آفریقا در مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی، گفت که رهبران آفریقا “آن را به عنوان یک تنزل رتبه تلقی خواهند کرد.”
او افزود: «وقتی همه چیز را در اولویت قرار می دهید، هیچ چیز را در اولویت قرار نمی دهید.
آمریکا در بسیاری از مناطق آفریقا نفوذ قابل توجهی دارد. دیپلمات‌های این کشور در کمک به میانجی‌گری یک توافق صلح اخیر در اتیوپی نقش ارزشمندی داشتند. این بازیگر کلیدی خارجی در سومالی در مبارزه با شبه نظامیان الشباب است. میلیاردها دلار کمک به فقیرترین نقاط قاره می فرستد – بسیار بیشتر از چین که کم می دهد یا روسیه که تقریباً هیچ نمی دهد.
با این حال، افزایش دامنه قدرت‌های بین‌المللی که در این قاره انباشته می‌شوند به این معنی است که رهبران آفریقایی می‌دانند که انتخاب‌هایی دارند – برای مثال به متحدی برای کمک و دیگری برای تسلیحات روی آورند – و دوست ندارند مجبور به جانبداری شوند.
در جنگ علیه اوکراین، چندین کشور از جمله قدرت اقتصادی این قاره، آفریقای جنوبی، تمایلی به جانبداری علیه روسیه نداشتند. مقامات آمریکایی مراقب بوده اند که اجلاس این هفته را به عنوان بخشی از رقابت گسترده تر آمریکا با چین تشکیل ندهند.
برخی از مقامات بایدن آنقدر مشتاق هستند که از ذکر چین اجتناب کنند که به شوخی آن را “ولدمورت” سیاست خارجی ایالات متحده می نامند – اشاره ای به یک شرور “هری پاتر” که نامش به ندرت به زبان می آید.
اما این رقابت برای بسیاری در آفریقا آشکار است.
در دانشگاه Makerere در اوگاندا، یک دانشجو به نام Abiji Mary Immaculate، ایالات متحده را به خاطر انجام “خیر زیادی” برای کشورش نسبت داد. وزارت امور خارجه می گوید که ایالات متحده سالانه نزدیک به یک میلیارد دلار برای سلامت و توسعه می دهد.
او افزود، اما مردم عادی اوگاندایی اغلب برای درک این مزایا تلاش می کنند، در حالی که آنها می توانند جاده ها و پل های ساخته شده توسط چین را “هر روز از زندگی خود” ببینند.
Sithembile Mbete، مدرس ارشد سیاست در دانشگاه پرتوریا، از نشست این هفته به عنوان فرصتی برای ایالات متحده برای برخورد با کشورهای آفریقایی به عنوان یک بلوک و دور شدن از تمایل به انتخاب متحدان مورد علاقه استقبال کرد.
او افزود، اما اینکه آیا این کار موفق شود، بستگی به این دارد که آیا آقای بایدن مایل است واقعاً با آفریقایی‌ها به عنوان یکسان تعامل کند، نه به عنوان یک برادر بزرگ که به کشورها می‌گوید چه کاری انجام دهند.
گزارش توسط روث مکلین در داکار، سنگال، عبدی لطیف دهیر در کامپالا، اوگاندا، و جان الیگوندر پرتوریا، آفریقای جنوبی
